Czym są pola eksploatacji?
Już na wstępie niniejszego artykułu powstaje problem, ponieważ w ustawie nie ma definicji pól eksploatacji. Myślę, że najprościej będzie to wytłumaczyć na przykładzie.
Stworzyłeś grafikę. Grafika ta może zostać wykorzystana na wiele różnych sposobów. Może zostać umieszczana na okładce książki, może stać się logo przedsiębiorstwa lub też może być po prostu reprodukowana na płótnie i wstawiana w ramy. Sposobów na wykorzystywanie twojego utworu są miliony. I właśnie każdy z tych sposobów może zostać potraktowany jako pole eksploatacji. W interesie twórcy jest to, aby te pola zostały jak najbardziej rozdrobnione. Możesz komuś zezwolić na nadruk i rozpowszechnianie na terytorium Polski. W takim wypadku dana osoba będzie mogła sobie wydrukować daną grafikę na książkach, czasopismach, plakatach i innych tego typu podobnych rzeczy. Ba, można również pokusić się o stwierdzenie, że nadruk na koszulkach również obejmuje powyższe pole eksploatacji.
A czy można to zrobić lepiej? Oczywiście. Możesz dokładniej określić w jakiej książce może zostać wykorzystana twoja grafika. Skutek będzie taki, że dana osoba bez twojego zezwolenia nie będzie mogła wykorzystać grafiki w innych sposób. A to się wiąże z dodatkowym wynagrodzeniem 😉
Przykładowe pola eksploatacji
Ustawodawca w swej dobroci wskazał nam 3 przykładowe pola eksploatacji.
1)w zakresie utrwalania i zwielokrotniania utworu – wytwarzanie określoną techniką egzemplarzy utworu, w tym techniką drukarską, reprograficzną, zapisu magnetycznego oraz techniką cyfrową;
2)w zakresie obrotu oryginałem albo egzemplarzami, na których utwór utrwalono – wprowadzanie do obrotu, użyczenie lub najem oryginału albo egzemplarzy;
3)w zakresie rozpowszechniania utworu w sposób inny niż określony w pkt 2 – publiczne wykonanie, wystawienie, wyświetlenie, odtworzenie oraz nadawanie i reemitowanie, a także publiczne udostępnianie utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i w czasie przez siebie wybranym.
Czy to oznacza, że musimy mieć takie pola eksploatacji? Oczywiście, że nie! Są to tylko przykłady. Pola eksploatacji związane są ściśle z danym utworem. Inne będą pola eksploatacji dla rzeźby, a inne dla grafiki logo. Pola eksploatacji bardzo dobrze jest skonsultować z prawnikiem. Pomoże on odpowiednio zredagować pola eksploatacji, aby jak najlepiej zabezpieczyć twoje prawa.
Wskazanie pól - niezbędność przy umowach autorskich.
Ustawa dosyć wyraźnie stawia wymóg wskazania pól eksploatacji.
„Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana dalej „licencją”, obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione.”
Oznacza to, że jeśli w umowie nie wskazano pola eksploatacji, to dana osoba nie może korzystać z utworu w tym zakresie. Jeśli to zrobi, to naraża się na dodatkowe opłaty w wysokości dwukrotności.
Czy to jednak oznacza, że jeśli nie wskażemy pól eksploatacji, to umowa jest nieważna? No nie do końca 😉 Spotkać można orzeczenia, w których podkreśla się, że jeśli nie wskazano pól eksploatacji, to należy badać, jaki jest cel i charakter utworu.
A jeśli wskazaliśmy tylko jedno pole eksploatacji, a uważaliśmy, że mamy również prawa do innego? Tu już jest droga bardzo wyboista.
Jak przenieść prawa autorskie?
Jeśli mówimy o umowach związanych z prawem autorskim, jednym z pierwszych kwestii jakie należy omówić jest kwestia pół eksploatacji. Czym są Pola eksploatacji? Jakie Pola eksploatacji można wyróżnić? Czy można zawrzeć umowę dotyczącą wszystkich pól eksploatacji? Pola eksploatacja a licencja i przeniesienie praw autorskich. Zapraszam!
Nieznane pola eksploatacji
Tworząc utwór i przenosząc majątkowe prawa autorskie nie sposób przewidzieć, jakie w przyszłości powstaną media, czy też sposoby wykorzystywania utworu.
Ustawodawca stara nie chronić twórców tworząc zakaz przenoszenia majątkowych praw autorskich nieznanych w chwili zawarcia umowy. Jeśli po zawarciu umowy powstał nowy sposób, w jaki można korzystać z utworu, to konieczne jest zawarcie dodatkowej umowy. Nie można zawrzeć umowy na pola eksploatacji, które nie były znane w momencie zawarcia umowy.
Wynagrodzenie za pola
Kwestia wynagrodzenia dosyć wyraźnie została opisana w ustawie. Jeśli nie wskazaliście wynagrodzenia za utwór, to nie oznacza automatycznie, że masz prawa do utworu za darmo. Jeśli chcecie, by umowa zostałą zawarta nieodpłatnie, to musicie to wyraźnie wskazać w umowie.
Ponadto, jeśli nie określicie ceny, to twórcy powinno zostać wypłacone wynagrodzenie za każde wyodrębnione pole eksploatacji.
A w jakiej wysokości? Przy ustalaniu bierze nie pod uwagę zakres udzielonego prawa oraz korzyści wynikających z korzystania z utworu. Czyli im więcej praw, tym większe wynagrodzenie.
Czy mogę przenieść prawa wszystkich pól eksploatacji?
I tak i nie 😉 A czemu właśnie nie ma zdecydowanej odpowiedzi? Ponieważ są różne opinie co do tej kwestii.
art. 41 ust. 2 wskazuje, że Umowa o przeniesienieautorskich prawmajątkowych lub umowa o korzystanie z utworu, zwana dalej „licencją”, obejmuje pola eksploatacji wyraźnie w niej wymienione.
Jeśli ściśle będziemy się trzymać tego zapisu, to niezbędne jest wskazanie WSZYSTKICH pól eksploatacji. Pominięcie któregoś spowoduje, że nie będziemy mieli praw do tego pola.
Jeśli chcemy przekazać prawa do wszystkich pół eksploatacji, to wydaje się to dosyć problematyczne. Istnieje jednak pogląd, w którym podkreśla się, że powinno się brać również pod uwagę wolę stron itd.
Jaka jest moja rada? Dokładnie wskazywać pola eksploatacji 😉 pozwoli to wam wykluczyć ewentualne spory. A jeśli koniecznie chcemy przenieść prawa na wszystkie pola eksploatacji? Wtedy najlepszym rozwiązaniem jest chyba użycie sformułowania „ w szczególności”.
Wskazujemy, że przenosimy majątkowe prawa autorskie na wszystkich polach eksploatacji, a w szczególności… i tutaj wymieniamy te najważniejsze.
